03 OBIEKTY DODATKOWE.

03.01 Wprowadzenie.

W rozdziale tym opiszę ślady jakie pozostały po obiektach i elementach pomocniczych, przeznaczenia których nie znam, a które odnalazłem w okolicy linii symetrii anteny. Część z nich znajduje się na terenie ruin jakie pozostały po budynku nadawczym, a część w okolicy wsporników przewodów zasilających. Prawdopodobnie wspierały one działanie Nadajnika i dlatego nazwałem je obiektami dodatkowymi. Orientacyjne ich usytuowanie na tle już opisywanych obiektów i elementów przedstawia rys. 1. 

Rys. 1 Szkic rozmieszczenia obiektów dodatkowych.  

Ślady po obiektach, znajdują się w otoczeniu linii symetrii anteny, oraz w pewnej odległości od linii anten, poza ścieżką i wspornikami linii długiej. Prawdopodobnie w obrysie budynku nadawczego i przed ulicą Radiową brukowaną. Ślady po elementach i obiektach, którym nadałem nazwy, takie jak: "obiekt dodatkowy", "piwnica" z "płaszczyzną"i "kwadraty" znajdują się pośród gruzów po budynku nadawczym. Do elementów dodatkowych znajdujących się dokładnie w linii anten, ale znajdujących się z lewej strony wsporników przewodów zasilających anteny pierwszej, również zaliczyłem obiekt, który nazwałem "lewym".
Na zamieszczonym szkicu podałem orientacyjne odległości pomiędzy poszczególnymi elementami i obiektami, zmierzone metodą kroków skalowanych, którą wykorzystywałem na początku moich poszukiwań. Wydaje się, że do elementów i obiektów dodatkowych należy zaliczyć również te, które znajdują się na ogrodzonym terenie, podążając od strony masztu piątego, za ulicą Radiowa brukowana. Teren ten prawdopodobnie nie jest w gestii wojska, dlatego nazwałem go obszarem cywilnym. Zauważyłem na nim dwa zespoły fundamentów: "budynku" i "wsporników".
W kolejnych częściach opiszę wspomniane elementy i obiekty, poczynając od szczątków w postaci gruzów jakie pozostały po zniszczonym Budynku Nadawczym. 

03.02 Szczątki po budynku nadawczym.

Po budynku nadawczym w którym znajdowały się alternatory, po wysadzeniu go przez saperów niemieckich, zostały jedynie szczątki w postaci fragmentów ścian, leżących jedne na drugich oraz kilka obiektów jakie odnalazłem w jego sąsiedztwie. Celowo piszę w jego sąsiedztwie, gdyż nie mogę nawet wywnioskować, czy mieściły się one w jego wnętrzu, czy poza nim, oraz do czego służyły. Jednak wydaje mi się, że zasługują na uwagę, bowiem zamieszczając ich zdjęcia, możemy mieć nadzieję, czego wielokrotnie doświadczyłem, że w przyszłości dowiemy się o nich coś więcej. Tak więc ten rozdział będzie się składał głównie ze zdjęć. Rozpocznę od zdjęć ilustrujących szczątki po budynku nadawczym.

Specjalnie wykonałem zdjęcia tych ruin późną jesienią, 2007.11.10, gdy nie było krzewów maskujących ich widok. Ich usytuowanie zaznaczone na rys. 2 czerwonym kolorem, pokazałem już wcześniej, na tle przewidywanego, w wyniku wcześniejszych moich analiz, położenia budynku nadawczego względem obecnych dróg. 

 

 Rys. 2 Szkic ilustrujący na tle współczesnych dróg oraz śladów po fundamentach masztów piątego i szóstego, rozmieszczenie i kształt obszaru na którym znajdują się ruiny po budynku nadawczym. 
 

Obszar na którym znajdują się wspomniane szczątki, ma kształt nie regularny i są one rozmieszczone nie symetrycznie w stosunku do osi zarysu budynku, jednak pokrywają się prawie dokładnie z przewidywanym zarysem budynku, oznaczonym białym kolorem. Na rys. 2 pokazałem szkic na którym zaznaczyłem schematycznie wśród ruin usytuowanie odnalezionych obiektów. 

 
 Rys. 3 Schemat ilustrujący położenie obiektów względem dróg i linii symetrii anteny. 
 

Orientacyjnym elementem z którego korzystałem, dla określenia o jakim fragmencie terenu ze szczątkami po obiektach nadajnika będę pisał, jest metalowy właz, podobny do włazu kanalizacyjnego. Jest on łatwo dostrzegalny, gdyż znajduje się na poboczu odnogi ulicy Radiowej, którą nazwałem brukowaną, dla odróżnienia od ulicy Radiowej głównej pokrytej asfaltem. Na zdjęciu, rys. 4, jest on pokazany na tle widocznych w dalszym planie ruin. Wspominam o tym, gdyż szerokość gruzów od strony ulicy Radiowej brukowanej, pomierzyłem względem wspomnianej pokrywy włazu. 

 

 
 Rys. 4 Teren ruin po budynku nadawczym z włazem, widziany od drogi, ul. Radiowej brukowanej, 2007.11.10. 
 

Natomiast szerokość obszaru ruin od strony dróżki, czyli linii anten, mierzyłem względem linii symetrii anteny, określonej jako połowa odległości pomiędzy wysokimi wspornikami linii długiej, zaznaczonych na szkicu rys. 3. Odpowiednie odległości były następujące: od ulicy Radiowej brukowanej, w stronę masztu piątego, a więc i budynku elektrowni ok. 13 m, w stronę ulicy Radiowej asfaltowanej ok. 6 m, natomiast od strony dróżki odpowiednio: ok. 12 m i 21 m. Należy wspomnieć, że nie wykluczone jest, iż pokrywa włazu pokazana na rys. 4, może mieć związek z tunelem - kanałem, którego zdjęcia zamieściłem w części 05.05 http://www.nadajnik-babice.pl/, a jaki znajdował się na ogrodzonym terenie wojskowym Fortu Babice. Tunel i inne elementy zostały odkryte w 2007 roku, w trakcie przygotowań terenu pod budowę nowego dużego obiektu i podczas burzenia napotkanych tam fundamentów. Obecnie wiemy, że jest to Drukarnia Wydawnictw Specjalnych Sztabu Generalnego WP. Rozważania i moje sugestie na ten temat, podam opisując moje dociekania, gdzie mógł znajdować się budynek elektrowni nadajnika. Zdjęcia oznaczone jako rys. 5 i rys. 6, wykonałem od strony Radiowej brukowanej, na linii włazu. Widać na nich jedynie bezładnie rozmieszczone szczątki ścian budynku nadawczego i ślad po stalowej rurze. 

 
 Rys. 5 Ruiny nadajnika od strony brukowanej drogi, 2007.11.10.
 
 Rys. 6 Rura wystająca z fragmentu ceglanej ściany, 2007.11.10. 
Natomiast zdjęcia oznaczone jako rys. 7 i rys. 9, wykonane od strony masztu piątego są bardziej ciekawe.
 Rys. 7 Ruiny budynku nadajnika od strony masztu piątego, 2007.11.10. 
 
 Rys. 8 Ruiny budynku nadajnika od strony masztu piątego, zbliżenie, 2007.11.10. 
 
 Rys. 9 Ruiny budynku nadajnika od południa, (od strony masztu piątego), 2007.11.10. 
 

Na zdjęciu rys. 8 wyróżnić można dwa szczegóły: fragment narożnej ściany obiektu, który dokładnie widoczny jest rys. 9 . Obiekt widoczny na tym rysunku ma kształt zbliżony do kwadratu, a jego część narożna widoczna jest na rys. 8. Nazwałem go „obiektem dodatkowym”. Jego ściana widoczna na rys. 9, usytuowana jest prawie prostopadle do ścieżki. Na ścianie tego obiektu od strony ścieżki, rys. 10, leży potężny blok, widoczny po prawej stronie zdjęcia. Natomiast na późniejszych zdjęciach rys. 11 i rys. 12 wykonanych 2007.11.28, gdy roślinność zwiędła, oba elementy są bardziej widoczne. Prawdopodobnie blok ten nie należał do obiektu dodatkowego, a został tam wrzucony podczas wybuchowego burzenia budynku nadawczego. Dlatego nadałem mu nazwę obiekt „obcy”. Położenie obu obiektów w stosunku do innych i dróg, ilustruje szkic na rys. 3. 

 
 Rys. 10 Widok na skos od brukowanej drogi i masztu szóstego, zarysu fundamentów z widocznym po prawej stronie obiektem „obcym” , 2007.11.10. 
 
 Rys. 11 Widok od strony dróżki obiektu dodatkowego i z lewej strony „obcego bloku”, 2007.11.28. 
 
 Rys. 12 Widok na skos od strony brukowanej drogi i masztu szóstego, fragmentu fundamentu obiektu dodatkowego z obcym blokiem, 2007.11.28.
 

 Zdjęcia rys. 11 i rys. 12 są podobne do zdjęcia rys. 10 wykonanego wcześniej. Dokładniej o obu obiektach napiszę w kolejnym punkcie, poświęconemu bardzo ciekawemu obiektowi, nazwanemu „piwnica", o którym wspomniałem we wstępie i którego położenie również pokazane zostało na szkicu rys. 3.  

  03.03 Obiekt piwnica.

Jak wynika to ze szkiców rys. 2 i rys. 3  mógł się ten zagadkowy obiekt znajdować w obrysie budynku nadawczego. Prawdopodobnie był on i jest obecnie, całkowicie pogrążony w gruncie. Sądząc ze śladów jakie po nim pozostały, składał się z trzech komór, jednak trzecia uległa częściowemu zniszczeniu. Zostały po niej: tylko fragment jednej ściany od strony linii anten i znajdujące się w jej obrysie kilka fragmentów po zniszczonych, prawdopodobnie w wyniku niszczycielskiej działalności saperów niemieckich, jej ścian. Widok tej zniszczonej trzeciej komory przedstawia zdjęcie rys. 13.   

 Rys. 13 Widok na skos od masztu piątego i dróżki, trzeciej komory obiektu tylnego częściowo zburzonej, 2007.09.23. 
 
 Rys. 14 Obraz przestrzenny obiektu nazwanego piwnicą lub tylnym, w górnej części zdjęcia widoczny jest opisany wcześniej fragment obiektu dodatkowego. 
 

Dokumentację fotograficzną tego obiektu wykonywałem kilkakrotnie. Pierwszy raz jesienią w dniach 2007.09.22 i 2007.09.23 kiedy roślinność była jeszcze w rozkwicie, przez co fragmenty obiektu były przez nią przysłonięte. Dlatego wykonałem dodatkowo zdjęcia piwnicy w scenerii zimowej 2007.11.28. W pierwszej kolejności przytoczę zdjęcia jakie wykonałem w drugim dniu pierwszej sesji 2007.09.23, z pełną świadomością, co i jak należy zarejestrować, aby pokazać szczegóły budowy tego obiektu. Są to zdjęcia oznaczone symbolami od rys. 15 do rys. 23.  

 
 Rys. 15 Widok od drogi brukowanej komory pierwszej i drugiej, licząc od masztu piątego, 2007.09.23.
 
 Rys. 16 Widok od drogi brukowanej na skos w stronę masztu piątego, ściany pomiędzy komorami pierwszą i drugą, 2007.09.23. 
 
 Rys. 17 Widok od dróżki, czyli linii anten, pierwszej komory, 2007.09.23. 
 
 Rys. 18 Widok od dróżki narożnej części pierwszej komory, 2007.09.23. 
 
 Rys. 19 Widok od strony masztu piątego, pierwszej i drugiej komory, 2007.09.23.
 
 Rys. 20 Widok z góry od strony dróżki narożnika komory pierwszej, 2007.09.23.
 
 Rys. 21 Widok z góry w zbliżeniu od dróżki na skos od masztu piątego, rowka w drugiej komorze, 2007.09.23. 
 
 Rys. 22 Widok górnych otworów w ścianie tylnej pierwszej komory, 2007.09.23. 
 

Szczególnie intrygujący jest, licząc od strony masztu piątego, znajdująca się w ściance od strony masztu piątego pierwszej komory, podłużna prostokątna szczelina, rys. 13, zaznaczona w dolnej jej części, o długości na całą jej szerokość. Zatem jest to szczelina od strony masztu piątego, czyli skierowana w stronę ogrodzonego terenu wojskowego na którym znajdował się budynek elektrowni. Otwór ten jest w tym obiekcie najniżej położony, obecnie znacznie poniżej poziomu gruntu. Pokazany jest na zdjęciu rys. 23 w dolnej części.  

 
 Rys. 23 Widok tylnej ściany pierwszej komory piwnicy od strony ściany środkowej, z widoczną u dołu prostokątną szczeliną na całej szerokości ściany, 2007.09.22. 
 

Być może obiekt ten był jakąś rozdzielnią elektryczną, do której dochodziły właśnie przez ten otwór kable zasilania. Oprócz tego otworu znajdują się w pozostałych ścianach tej komory inne otwory, dosyć liczne, ale rozmieszczone chaotycznie, nie regularnie, pokazane na kolejnych zdjęciach od rys. 24 do rys. 26. Mam ich rozmiary i opis usytuowania w swoich notatkach. Nie zamieszczam ich, aby nie zanudzić czytających te opisy.  

 
 Rys. 24 Widok od strony środkowej ściany prawego rogu pierwszej komory piwnicy, 2007.09.22. 
 
 Rys. 25 Widok z góry od strony dróżki, rowka w drugiej komorze, 2007.09.22
 
 Rys. 26 Widok od strony środkowej ścianki, lewego rogu pierwszej komory, 2007.09.22. 
 

Druga komora jest jeszcze bardziej intrygująca, posiada w ścianie od strony anten, u góry z lewej strony, patrząc od brukowanej drogi, kanał, który przedstawiają kolejne zdjęcia od rys. 27 do rys. 29, biegnący w stronę linii anten, ze śladem rury wodociągowej.  

 
 Rys. 27 Widok od strony brukowanej drogi, kanału biegnącego w stronę linii anten i rury wodociągowej w prawej komorze piwnicy (oznaczonej w tekście jako druga), 2007.09.22. 
 
 Rys. 28 Zbliżenie wnęki z rurą wodociągową w prawej komorze piwnicy (oznaczonej w tekście jako druga), widok od brukowanej drogi, 2007.09.22.
 
 Rys. 29 Widok wlotu kanału i rury wodociągowej w drugiej komorze piwnicy od strony brukowanej drogi, 2007.09.22. 
 

Następnie, obok kanału z rurą wodociągową znajdują się: pionowa niezbyt głęboka wnęka i podłużne, znajdujące się w górnej części komory, gniazdo z wieloma otworami o stosunkowo dużej średnicy ok. 11 [mm], pokazane na kolejnym zdjęciu rys. 30, będącymi początkiem kanałów idących w kierunku anteny. Kanały te zgrupowane są w dwóch rzędach po osiem w jednym rzędzie, czyli w sumie jest w gnieździe szesnaście otworów. Z takiej ilości tych kanałów, równej ilości przewodów na szczytach masztów, można wysnuć ostrożny wniosek, że w tych kanałach umieszczone były kable doprowadzające energię elektryczną z alternatorów do tych przewodów. Kilka zdjęć tych pakietów rur pokazują kolejne zdjęcia, od rys. 30 do rys. 33.  

 
 Rys. 30 Widok 16 rur w prawej komorze piwnicy (oznaczonej w tekście jako druga), od strony brukowanej drogi, na tle przymiaru, 2007.09.22. 
 
 Rys. 31 Widok lewego naroża komory piwnicy prawej (oznaczonej w tekście jako druga), od strony na skos względem brukowanej drogi, 2007.09.22. 
 
 Rys. 32 Widok w zbliżeniu od strony ulicy brukowanej, prawej części gniazda stalowych rur o średnicy 11 mm w środkowej komorze piwnicy (oznaczonej w tekście jako druga), 2007.09.22. 
 
 Rys. 33 Widok w zbliżeniu od strony ulicy brukowanej, lewej części gniazda stalowych rur o średnicy 11 mm w środkowej komorze piwnicy (oznaczonej w tekście jako druga), 2007.09.22. 
 

Na kilku następnych zdjęciach można zauważyć na górnych powierzchniach ścian obiektu, gniazda z rur stalowych o średnicy ok. 10 [cm], w których widoczne są odcięte stalowe grube pręty o średnicy ok. 5 [cm], zdjęcia rys. 34 i rys. 35. Być może były to wsporniki daszka, zamontowanego nad tym obiektem lub elementami z izolatorami instalacji elektrycznych. Są one także widoczne na wcześniejszych zdjęciach.  

 
 Rys. 34 Widok z góry gniazda i pręta stalowego w środkowej ścianie komór: pierwszej i drugiej, 2007.09.22. 
 
 Rys. 35 Widok górnej części środkowej ściany piwnicy, ze stalowym prętem w gnieździe po środku i nie foremnym otworem w bocznej ścianie, od strony skośnie do brukowanej drogi, 2007.09.22. 
 co stanowi 4.48%.
 

Podobnie jak to zrobiłem w poprzedniej części w stosunku do obiektu dodatkowego, wykonałem jesienią 2007.09.22, zdjęcia piwnicy w scenerii zimowej 2007.11.28. Są to zdjęcia od rys. 36 do rys. 38.  

 
 Rys. 36 Widok w zbliżeniu obiektu piwnica wykonane od strony dróżki 2007.11.28.
 
 Rys. 37 Widok trzeciej komory obiektu piwnica, częściowo zburzonej od południowej strony, na skos od strony dróżki, czyli linii anten, 2007.11.28.
 
 Rys. 38 Widok w zbliżeniu od strony drogi, pakietu rur w drugiej komorze piwnicy, 2007.11.28. 
 

Wykonując zdjęcia współczesne, 2010.08.10, mające pomóc w bardzo trudnej identyfikacji niektórych zdjęć zamieszczanych wcześniej, wykonałem również zdjęcia od rys. 39 do rys. 41, dotyczące obiektu piwnica. Jest to sama płyta betonowa, rys. 39, być może pełniąca funkcję posadzki, co by mogło świadczyć o jej usytuowaniu wewnątrz budynku nadawczego, znajdująca się nad pakietem rur. Ta sama płyta betonowa, ale z małym betonowym fundamentem obok niej z lewej strony, jest widoczna na rys. 40. Podobny mały fundament, ale bardzo zniszczony, znajduje się po jej prawej stronie.  

 
 Rys. 39 Współczesny widok w zbliżeniu pokrywy pakietu szesnastu rur piwnicy od strony drogi brukowanej, 2010.08.10. 
 
 Rys. 40 Część środkowa betonowej powierzchni nad pakietami rur i mały filar, 2011.03.21. 
 
 Rys. 41 Widok od strony masztu szóstego, dwóch dużych betonowych fundamentów kwadratowych, znajdujących się kilka kroków przed ulicą Radiowa brukowana, 2011.03.21. 
 

Na zakończenie podaję kopię szkicu, rys. 42, z orientacyjnymi rozmiarami obiektów: wcześniej opisanego dodatkowego i piwnicy lub inaczej obiektu tylnego oraz obrazującego ich wzajemne położenie. 

 
 Rys. 42 Kopia szkicu przedstawiającego zwymiarowane oba obiekty: dodatkowy i piwnicy oraz ich usytuowanie względem fundamentów wysokich wsporników linii długiej. 
 

Moje przemyślenia dotyczące przeznaczenia tego obiektu zasugerowałem wcześniej. 

 

P.S. Szperając w Internecie, znalazłem na Forum miesięcznika "ODKRYWCA", zdjęcie rys. 43, bardzo podobne do mojego zdjęcia, rys. 23, ale wykonane znacznie wcześniej, na pewno przed 2004.07.28, kiedy zamieszczono je na Forum. Sądząc ze stanu roślinności zostało wykonane wczesną wiosną, a nie w pod koniec lipca. Na obu zdjęciach widoczne jest to samo drzewko, według mojej konwencji rosnące wewnątrz komory pierwszej. Jednak zdjęcie rys. 43 wykonano pod innym kątem, dokładnie od strony masztu piątego. Jest na nim doskonale widoczny od zewnątrz, ten sam prostokątny otwór co na zdjęciach rys. 23 i rys. 24, ale widoczny od wewnątrz. Według moich notatek otwór ten znajduje się, mierząc od górnej powierzchni obiektu, w odległości ok. 35 cm. Natomiast na zdjęciu rys. 23, jest on całkowicie zakryty przez glebę, a górna powierzchnia obiektu miejscami znajduje się na poziome gruntu. Widać również po lewej stronie, jeszcze wyraźnie wystający ponad grunt fragment obiektu dodatkowego, jaki opisywałem wcześniej i widocznego na rys. 9 i rys. 10 części 07.01 Szczątki po budynku. Dowodzi to, że w ciągu co najwyżej trzech lat, poziom gleby podniósł się i obiekt pozornie w nim się pogrążył. Podobnie wszystkie realne ślady po Nadajniku są coraz mniej widoczne. Uzasadnia to dodatkowo celowość szybkiej ich dokumentacji fotograficznej, ich opis i wzajemne powiązania. 

 
 Rys. 43 Zdjęcie obiektu Piwnica z forum Odkrywcy, zamieszczone 2004.07.28, podobne do zdjęcia rys 23, wykonanego 2007.11.28.
 

03.04 Ślady obiektów na ogrodzonym terenie cywilnym.

 Oprócz zamieszczonych już wcześniej zdjęć obiektów dodatkowych, znajdujących się w pobliżu ruin Nadajnika, zdecydowałem się dodać zdjęcia obiektów jakie odnalazłem jeszcze na wysokości wspomnianego wcześniej włazu, ale na terenie ogrodzonym, wydaje mi się nie należące do wojska, dlatego nazwałem go „cywilnym”. Teren ten znajduje się, licząc od ruin budynku nadawczego, za ulicą Radiową brukowaną. Obiekty te na pierwszy rzut oka leżą na przedłużeniu osi nowego budynku, obecnie wiem , że jest to Drukarnia Wydawnictw Specjalnych Sztabu Generalnego, niestety zbudowanego na zburzonych obiektach po budynku elektrowni. Ich położenie w stosunku do brukowanej drogi i budynku nadawczego przedstawia szkic rys. 44. Były to cztery betonowe fundamenty w postaci ostrosłupów ściętych od góry, znajdujące się za płotem wykonanym z siatki drucianej, rys. 45. Znajdują się one, idąc w kierunku ulicy Radiowej asfaltowanej, w odległości ok. 50 [m] od włazu, rozstawione w kwadracie o boku ok. 5 -7 [m] oraz fundamenty po jakimś budynku w odległości ok. 15 [m] od ogrodzenia, jednak na wysokości włazu. Jako pierwsze zauważyłem 2007.11.10 te cztery fundamenty, są one podobne do fundamentów masztów, dlatego nazwałem je fundamentami masztu dodatkowego, a dopiero później 2007.11.28 odnalazłem zarys fundamentów budynku.  

 
 Rys. 44 Szkic usytuowania na ogrodzonym terenie cywilnym przylegającym do Fosy, fundamentów budynku i masztu dodatkowego.
 
 Rys. 45 Widok brzegu drogi brukowanej i ogrodzenia z siatki na wysokości włazu, 2007.11.10.
 

Pierwsze zdjęcia czterech fundamentów, rys. 46, wykonałem późną jesienią, a po kilku dniach następne, rys. 47, w scenerii zimowej, gdy obumarła roślinność. Widok w zbliżeniu dwóch lewych fundamentów masztu dodatkowego od strony płotu z siatki, pokazuje wykonane 2008.02.21 zdjęcie, rys. 48.  

 
 Rys. 46 Widok czterech fundamentów za płotem, 2007.11.10.
 
 Rys. 47 Zdjęcie wykonane z za ogrodzenia z siatki, przedstawiające widok czterech fundamentów w scenerii zimowej, 2007.11.28.
 
 Rys. 48 Widok w zbliżeniu od strony płotu z siatki, dwóch lewych fundamentów masztu dodatkowego, ich wysokość jest rzędu 1 m., 2008.02.21.
 

Nie wiedziałem do czego służyły te cztery betonowe obiekty, rozmieszczone w kwadracie o boku ok. 6 metrów i wysokości ok. jednego metra. Wielkości te, podobnie jak większość w tym czasie to czyniłem, określiłem za pomocą kroków skalowanych. Domyślałem się, że mogły to być fundamenty czterech nóg małego masztu, mogącego pełnić funkcję wspornika dla sieci elektrycznej. Moje domysły, że mogły to być fundamenty czterech nóg masztu, mniejszego od masztów anteny, 2011.02.11 sprawdziły się. Pomocne w tym było zdjęcie, POL_TCR_Bemowo.jpg, zamieszczone w Wkipedii, opisane, że wykonane w 1939 roku. Przytaczam szkic, rys. 49 jaki 2011.02.11 wykonałem z tego zdjęcia. Po dokładnym jego obejrzeniu dostrzegłem w oczekiwanym miejscu ślad po takim maszcie. Dlatego też powiadomiłem o tym błędnym opisie Wikipedię. Uwiarygodniło to odkrycie w pewnym sensie moje przypuszczenie, że odnalezione cztery fundamenty mogą być fundamentami masztu dodatkowego. 

 
 Rys. 49 Szkic z rozmiarami masztu dodatkowego, wykonany ze zdjęcia POL_TCR_Bemowo.jpg zamieszczonego swego czasu w Wikipedii.
 

Różnica rozstawu nóg masztu dodatkowego na zdjęciu, w stosunku do rozstawu znalezionych fundamentów, spowodowana jest zniekształceniem perspektywicznym wynikającym z ukośnie wykonanego zdjęcia. Drugi obiekt jaki dostrzegłem 2007.11.28 na ogrodzonym cywilnym terenie, znajduje się prawie na wysokości włazu. Były to, rys. 49, fundamenty budynku o dosyć oryginalnych kształtach prawie całkowicie zagłębione w gruncie, ale doskonale widoczne w scenerii zimowej. Ich wygląd ilustrują rys. 50 – rys. 55. 

 
 Rys. 50 Widok w scenerii zimowej, fundamentów po budynku za ogrodzeniem z siatki, na wysokości włazu, 2007.11.28.
 
 Rys. 51 Widok na rzut fundamentów budynku od strony ogrodzenia z siatki przy drodze brukowanej, 2008.02.21.
 
 Rys. 52 Widok fragmentu fundamentu budynku w stronę brukowanej ulicy, 2008.02.21.
 
Zdjęcie rys. 52 pozwala ocenić oddalenie fundamentów budynku od ogrodzenia z siatki i ulicy Radiowej brukowanej.
 
 Rys. 53 Widok fragmentu fundamentu budynku w stronę zburzonego basenu, czyli w stronę ogrodzonego terenu wojskowego, gdzie był budynek elektrowni Nadajnika, 2008.02.21.
 
 Rys. 54 Widok fragmentu fundamentu budynku w stronę zburzonego basenu, czyli w stronę ogrodzonego terenu, gdzie był budynek elektrowni Nadajnika, 2008.02.21.
 
 Rys. 55 Widok fragmentu fundamentu dobudówki budynku, 2008.02.21.
 

Po pewnym czasie, a mianowicie 2010.05.29, usiłowałem powtórzyć pewne zdjęcia. Jednak było to już nie możliwe. Bujna roślinności zakryła je całkowicie, stały się nie widoczne i nie dostępne.  

 

03.05 Obiekt lewy.

 Ostatnim obiektem, jaki zaliczyłem do grupy dodatkowych, a o istnieniu którego nic nie wiedziałem, był obiekt, który nazwałem "lewym". Znajduje się on z lewej strony linii symetrii anteny, za opisanymi już fundamentami wsporników przewodów anteny pierwszej. Szukałem go i odnalazłem w sposób celowy. Sprowokowała mnie do tego i pomocna była w tym fotografia, którą przytoczyłem na stronie: http://www.nadajnik-babice.pl/rys. 34 część 06.05 i powtarzam na rys. 56. 

 

 
 Rys. 56 Zdjęcie budynku nadawczego z naniesionymi konturami zidentyfikowanych obiektów i elementów dodatkowych, z opisami. 
 
 Rys. 57 Ślady fundamentów obiektu lewego z fragmentami rur i gwintowanymi nasadkami, na tle fundamentów wsporników przewodów zespołu antenowego pierwszego. 
 
 Rys. 58 Ślady fundamentów z fragmentami rur i gwintowanymi nasadkami obiektu lewego.
 
 Rys. 59 Widok w scenerii zimowej, jednej z rur i gwintowanej nasadki obiektu lewego.
 
 Rys. 60 Bardziej wyraźne w scenerii zimowej, zdjęcie fundamentu i fragmentu rury z gwintowaną nasadką obiektu lewego.
 
 Rys. 61 Możliwy do uzyskania, dzięki scenerii zimowej widok od strony masztu piątego, śladów po kilku najważniejszych obiektach: na pierwszym planie fragment rury (bez nasadki) obiektu lewego, z prawej małego fundamentu wspornika przewodów i dalej dużego masztu piątego oraz z lewej podstawy cewki piątej. 
 

Fragmenty wsporników elementu lewego, widoczne są również na wcześniejszym zdjęciu, rys. 19 część 02.06.03 oraz zaznaczone na szkicach rys.25 część 02.06.03. Ponieważ odnajdując ten obiekt nie wiedziałem do czego służył, dlatego nazwałem go „obiektem lewym”. Usytuowanie elementów w stosunku do wsporników przewodów anteny pierwszej, widziane od strony masztu piątego, obrazuje rys. 61. 

 

Na podstawie wykonanych zdjęć elementów obiektu lewego, sporządziłem szkic, rys. 62, na którym umieściłem podstawowe ich rozmiary i rozstawy. 

 
 
 

Rys. 62 Szkic z podstawowymi rozmiarami fundamentów obiektu lewego ilustrujący ich usytuowanie.

 

Po pewnym czasie, gdy moja wiedza o Nadajniku się wzbogaciła, doszedłem do wniosku, że na znajdującej się na fundamentach obiektu lewego platformie znajdują się urządzenia do odlodzenia przewodów zasilających antenę. Może o tym świadczyć widoczny na niej obiekt podobny do transformatora dużej mocy, a takim właśnie prądem zmiennym o niskiej częstotliwości, rzędu 50 Hz odbywał się właśnie proces odlodzenia przewodów, w których płynął prąd w.cz. z alternatorów. Przypuszczenie to uwiarogodniło się, gdy dokładnie obejrzałem zdjęcia na których widoczne były od południowej strony tereny z obu stron linii symetrii. Skłoniło mnie to do udania się w okolice za fundamentami wspornikami przewodów anteny drugiej, gdzie rzeczywiście odszukałem szczątki podobnych fundamentów, które należałby nazwać "obiektem prawym".
Moje spostrzeżenia uwiarogodniły się 2012.02.13, gdy przysłał mi informację Internauta zjawa1, o zdjęciu znajdującym się w publikacji Dziesięciolecie Polski Odrodzonej [1], dotyczącym Nadajnika Babice, na którym widoczne są podobne elementy po drugiej stronie od linii symetrii anteny, należące do anteny drugiej. Wspomniane zdjęcie, które go kopię przytaczam na  rys. 63, znajduje się w Rozdziale "Rozwój radiotechniki". Potwierdza ono  moje przypuszczenia.  

 
 Rys. 63 Widok elementów anten: pierwszej i drugiej.

 Na zdjęciu widoczne są rzeczywiście oba obiekty: obiekt lewy anteny pierwszej i prawy anteny drugiej.

 

[1] http://www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=55482  strona Rozwój radiotechniki.