04 ROZMIARY POZIOME BUDYNKÓW NADAJNIKA.

04. 01 Wprowadzenie.

W tym rozdziale opiszę wysiłki, jakie podjąłem dla oszacowania rozmieszczenia i rozmiarów Budynków Nadajnika, do których zaliczam: Budynek Nadawczy i budynek jego Elektrowni wraz z basenem chłodniczym na jej zapleczu. Obiekty te przedstawia rys. 1 [1]. Patrząc od lewej widoczny jest maszt piąty, obok niego budynek Elektrowni i po prawej Budynek Nadawczy. 

Rys. 1 Widok najważniejszych obiektów Nadajnika. [1].

 

04.02 Wykorzystanie map i szkicu "plan". 

Moje pierwsze próby, mające na celu określenie położenia i rozmiarów budynków Nadajnika, podjąłem w grudniu 2009 roku. Opisałem je w publikacji 05.01 [2]. Wykorzystałem w nich „historyczne” mapy z zaznaczonymi położeniami i rozmiarami budynków. Na podstawie przeprowadzonych tam analiz stwierdziłem, że skale wszystkich obrazów map zostały określone z zadowalniającą dokładnością, rzędu Xop = 1 [%], podobnie długości zachodniego fragmentu ogrodzenia, zaznaczono na mapach stosunkowo dokładnie, z rozbieżnością ok. Xap = 11 [%]. Natomiast położenia budynków naniesione zostały na mapach bardzo nie dokładnie, szerokości budynku nadawczego z maksymalnym rozrzutem rzędu Xnp = 38 [%]; długości Ynp = 5 [%]; budynku elektrowni: szerokości Xep  =48 [%]; długości Yep  80 [%]; stąd rozrzuty odległości między nimi wynoszą aż Xne 18 [%].

W dalszych rozważaniach, zawartych w części 30[2], wziąłem pod uwagę szkic planu, rys. 2, na którym zaznaczone zostały dwa elementy: pierwszy o kształcie samochodu ciężarowego i drugi prostokąta. 

 Rys. 2 Szkic "Plan" terenów radiostacji i osiedla w Boernerowie pod Warszawą [2].

Zaznaczony również został na nim fragment zachodniego wspomnianego wcześniej ogrodzenia. Dzięki temu mogłem porównać jego długość na mapie i "Planie". Szkic wykonany został w skali najmniejszej, a więc powinien być stosunkowo dokładny. Jednak podana na nim podziałka wydaje się była błędna. Bowiem długość Anteny wg podanej skali  była zaniżona.

Dla oceny jej prawdziwości wykorzystałem długość anteny, która była mi znana i wynosiła wspólnie najmniej dziewięć odległości między masztami, czyli ok. 9x348 [m] = 3132 [m]. Natomiast dla długości anteny na szkicu, która była równa 158 [mm], otrzymuje się wykorzystując podaną podziałkę, długość rzeczywistą anteny 158x10.000 [mm] = 1580 [m]. Zatem, jest to długość prawie dwukrotnie mniejsza od oczekiwanej. Dlatego zdecydowałem się zrezygnować z podanej na szkicu skali  i określić jej wartość w sposób pośredni.

Wykorzystałem w tym celu długoœści śœrodkowej cz궜ci ogrodzenia terenu Radiostacji, określone z map stosunkowo dokładnie. ŒŚrednia wartoœść długośœci tego fragmentu ogrodzenia, okreśœlona z trzech map, czꜶć 05.01[2], była równa: Xoœr = (1175.9 + 1202.3 + 1185.2) m/3 = 3563.4/3 m = 1187 m. Za pomocą programu ACAD sprowadziłem ten plan, rys. 3, do skali o wartoœci średniej i odczytałem rozmiary poziome odpowiednich obiektów. Są one podane w tabeli 1.    

Muszę zaznaczyć, że jestem zawiedziony uzyskanymi wynikami, gdyż dostępne „historyczne” mapy i szkic "plan", nie dały jednoznacznej odpowiedzi o umiejscowieniu i rozmiarach budynków Nadajnika. 

04.03 Wykorzystanie zdjęcia lotniczego błędnie opisanego.

Dlatego kontynuowałem rozważania w tym zakresie, w publikacji 05.06 [2]. W której wykorzystałem zdjęcie lotnicze, rys. 4, jak odkryłem i udowodniłem, że błędnie opisane jako „Zdjęcie lotnicze okolic Nadajnika w Babicach, przed jego zniszczeniem.” Bowiem na tym zdjęciu, rys. 4, jest maszt leżący, a nie stojący, co wyklucza prawdziwość takiego opisu. Jednak wykonane zostało bardzo korzystnie, prawie prostopadle do fundamentów masztu piątego, co widać po równo oddalonych względem siebie czterech fundamentach jego nóg.

Po wykonaniu z tego zdjęcia szkicu rys. 5, i znormalizowaniu względem rozstawu nóg masztu, udało mi się dokładniej określić kontury nowego dodatkowego obiektu, określić jego rozmiary i tylko oszacować rozmiary budynku elektrowni. 

Rys. 4 Znormalizowany odwrócony obraz zdjęcia lotniczego (błędnie opisanego, że przed zniszczeniem) i z naniesionymi rozmiarami obiektów.

Rys. 5 Znormalizowany względem nóg masztu piątego sam szkic, wykonany ze zdjęcia rys. 4. 

Zauważony dodatkowy obiekt wstępnie zidentyfikowałem, jako basen chłodzący nagrzaną wodę w urządzeniach elektrowni Nadajnika. Jego rozmiary, wyznaczone z rys. 5, były następujące: szerokość ok. Xb = 29 [m], długość ok. Yb = 22 [m] Natomiast rozmiary budynku elektrowni: szerokość ok. Xe = 37 [m], długość ok. Ye = 25 [m] były niepewne, szczególnie jeśli chodzi o długość. A więc tak określone rozmiary były zbliżone do rozmiarów oszacowanych w poprzednim punkcie dla szkicu "plan", zamieszczonych w Tabeli 1, równych: Xe = 37.4 [m] i Ye = 21.6 [m]. 

Wiedzę jaką uzyskałem w publikacji 05.06 [2] wykorzystałem w części 22 [2], w której wykryłem związek pomiędzy basenem kąpielowym, z którego korzystałem w latach, gdy on był używany, i konturami obiektu widocznego jeszcze na zdjęciu satelitarnym w 2002 r. W ten sposób uwiarogodnione zostały rozmiary i położenie basenu chłodzącego, uzyskane w publikacji 05.06.[2].

04.04 Wykorzystanie zdjęć współczesnych dla oszacowania rozmiarów basenu chłodzącego.

 Uzyskane wyniki w poprzednim punkcie, rozmiarów basenu chłodzącego potwierdziły, że budynki elektrowni i nadawczy, położenie których określone zostały na podstawie współczesnych map, w szczególności szkicu "plan", znajdują się w oczekiwanych miejscach, ale różnią się od rzeczywistych ich rozmiarów i usytuowania, określonych ze zdjęcia lotniczego, rys. 4. Tak więc można było oczekiwać, że na podstawie analizy zdjęcia lotniczego otoczenia Nadajnika, rozmiary budynków elektrowni, nadawczego i basenu chłodzącego określone z jego szkicu, rys. 5, są najbardziej wiarogodne. Dodatkowymi zaletami tego zdjęcia oprócz wyraźnych jego konturów, było to, że znajduje się na poziomie terenu, co powoduje, iż jego rozmiary nie podlegają zniekształceniom spowodowanych wysokością obiektu. Dlatego też powróciłem do tego zdjęcia.

Dodatkowym impulsem do tego, był nieznany intrygujący obiekt w postaci kolorowego obelisku, który nazwałem „plamistym”, jaki wielokrotnie oglądałem i sfotografowałem w kwietniu 2002 roku, a którego zdjęcie zamieściłem w listopadzie 2009 roku w części 05.02 rys. 2 [2]. Obraz tego obelisku na tle nieczynnego już wtedy basenu kąpielowego przytaczam na rys. 6. 

Rys. 6 Kolorowy obelisk o przekroju kwadratu i widok na basen kąpielowy 2002.04.29. 

Kolejnym obrazem z którym wiązałem duże nadzieję była kopia szkicu, rys. 7,jaki wykonałem w 2008 roku z mapy satelitarnej terenu wokół Fortu IIA z 2002 roku, a więc przed zburzeniem, istniejących na tym terenie obiektów, pod budowę nowego budynku dla Drukarni Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.  

Rys. 7 Szkic na tle dróg konturów z wymiarami warsztatów, basenu kąpielowego uzyskany ze zdjęcia satelitarnego z 2002 roku. 

Na szkicu tym zaznaczone zostały kontury warsztatu hydraulicznego i elektrycznego oraz basenu kąpielowego, obok których wielokrotnie przechodziłem podczas moich spacerów rekreacyjnych. Zainteresowałem się tą kopią, ponieważ oprócz wymienionych obiektów zauważyłem na niej, dotychczas nie branych pod uwagę, dwa obiekty dodatkowe, widoczne na rys. 7. Pierwszym był, patrząc z góry mały obiekt w postaci kwadratu, znajdujący się nad konturem basenu kąpielowego, rys. 7, również widoczny w podobnym miejscu na rys. 6 ale w rzucie bocznym, obelisk kolorowy, na tle nieczynnego już wtedy basenu kąpielowego. Na rys. 7 jest jeszcze widoczny z prawej strony konturu basenu, drugi kwadratowy obiekt, nie zidentyfikowany. 

Rys. 8 Połączone obrazy szkicu zdjęcia lotniczego z podziałką, rys. 5 i szkicu ze zdjęcia satelitarnego z 2002 roku, rys. 7.  

Świadczy to, że istnieje związek pomiędzy oboma basenami: chłodzącym i kąpielowym. O takim związku pisałem w części 06.05 [2] i myślałem już wcześniej. Wtrąciłem wówczas uwagę: "Być może, że na bazie tego obiektu zbudowano basen kąpielowy, z którego jeszcze w latach sześćdziesiątych, ja z rodziną korzystaliśmy, o którym wspominam w części 05.02 "[2].

Do dalszej analizy usytuowania budynku elektrowni Nadajnika Babice wykorzystałem szkice znajdujące się na rys. 5 i rys. 7. Aby je było można porównać, sprowadziłem szkic z rys. 5 do tej samej skali co szkic pokazany na rys. 7. Następnie oba obrazy w tej samej skali nałożyłem na wspólny obraz, rys. 8.

Rys. 9 Widok części prostokątnej basenu kąpielowego w latach siedemdziesiątych. 

Rys.10 Widok części prostokątnej basenu kąpielowego w tle brodzika dla dzieci w latach siedemdziesiątych.  

Na zdjęciu satelitarnym pokazany był odcinek skalujący o długości 50 m., więc nałożone szkice znormalizowałem, co umożliwiło określenie rozmiarów znajdujących się na nim obiektów i odległości między nimi.

Tak więc z dużym prawdopodobieństwem można, na podstawie odkryciu tych ścisłych związków pomiędzy basenami chłodzącym i kąpielowym, a więc obiektów o zerowej wysokości, przyjąć za wiarogodne położenie i rozmiary basenu chłodzącego. Stwierdzenie to pozwala na wykorzystanie tych danych jako wielkości skalujących dla zdjęć, wykonanych pod mniej odpowiednimi kątami, na których znajdują się główne obiekty Nadajnika w postaci budynków: elektrowni i nadawczego o znacznej wysokości. Identyfikacja ta byłaby bardzo cenna, gdyż dostarczyłaby informację, ważną przy pomiarach wysokości tych budynków. 

04.05 Określenie rozmiarów poziomych obiektów Nadajnika ze zdjęcia wykonanego w 1944 roku.

 Z podanych powodów było uzasadnione, aby powrócić do tematu określenia rozmiarów obiektów głównych Nadajnika. W tym celu podjąłem próbę wykorzystania również zdjęcia lotniczego, bardzo podobnego do zdjęcia z rys. 4, które wykorzystałem już w części 15 [2] dla oszacowania odległości obiektów masztu dziesiątego, ale z bardziej wyraźnymi konturami basenu chłodniczego i budynku nadawczego oraz śladami fundamentów masztów piątego i szóstego. Jest to zdjęcie rys.11.

Rys. 11 Zdjęcie terenu Nadajnika Babice w pobliżu linii symetrii jego anteny w 1944 r.

Rys. 12 Fragment zdjęcia obejmujący obiekty Nadajnika Babice i ich kontury z rozmiarami, znajdujące się w pobliżu linii symetrii jego anteny przed ich zniszczeniem w 1944 r.

Zdjęcie to znajduje się na stronie http://www.zemat.com/1944/ [3], w zbiorze potocznie zwanym zdjęciami Luftwaffe z okresu Powstania Warszawskiego, a więc przed zniszczeniem Nadajnika Babice. Ich dysponentem jest pan Sylvester Korotyński i publiczne wykorzystanie zdjęć wymaga Jego pozwolenia.

Jedno z tych zdjęć, oznaczone jako 100-12-08-44 przedstawia widok wszystkich jeszcze stojących masztów, w bardzo dogodnym położeniu, bo bez zniekształceń poziomych spowodowanych ukośnym wykonaniem zdjęcia. 

Rys. 13 Widok samego szkicu konturów z rozmiarami obiektów, znajdujących się na terenie w pobliżu linii symetrii anteny Nadajnika Babice, przed jego zniszczeniem, 1944 r.

Dla ułatwienia odczytów rozmiarów: basenu chłodniczego, budynków elektrowni i nadawczego, na rys. 14 pokazałem w powiększeniu fragment szkicu terenu z tymi obiektami. Tak otrzymane informacje zestawiłem w Tabeli 2.

Rys. 14 Fragment szkicu z rys. 13 z basenem chłodniczym i budynkami elektrowni oraz nadawczego.

Jak widać, wartości uzyskane na podstawie normalizacji wg rozstawu masztów piątego i szóstego, dotyczące rozmiarów rozpatrywanych obiektów podane w tabeli 2 (pierwsza kolumna), różnią się od wartości z rys. 2 (druga kolumna). Tak jak należało się spodziewać, różnica ta (trzecia kolumna) jest największa dla odległości pomiędzy budynkami elektrowni i nadawczym, wynosi ok. Xen = 20 [m] oraz długości budynku nadawczego, wynosi ok. Yn = 10 [m].

 Prawdopodobnie dlatego, że kontury budynku nadawczego były na „planie” i zdjęciu rys. 4 mniej wyraźne, co uniemożliwiało dokładne naszkicowanie jego konturów. Dlatego też uważam, że bardziej wiarogodne są wielkości określone ze zdjęcia 1944 (pierwsza kolumna). Natomiast różnice wymiarów pozostałych obiektów nie przekraczają dwóch metrów. 

04.06 Rozważania dotyczące obiektów Nadajnika  ze zdjęcia wykonanego w 1944 roku.

Zdjęcie 1944 dodatkowo udokumentowało szczegóły budowy budynków: elektrowni i nadawczego.  Bowiem wiemy, o czym pisałem w części 05.03 [2] i co demonstruje rys. 15, że budynek elektrowni widoczny na pierwszym planie, składał się z dwóch segmentów: krótszego od strony masztu piątego i dłuższego od strony budynku nadawczego, widocznego za nim.

Rys.15 Widok terenu obiektów znajdujących się w pobliżu linii symetrii anteny Nadajnika Babice. Zdjęcie od Przyjaciela z Litwy o czym wspominam w rozdziale 04.08 [2].

Jak ja to określałem miał kształt „samochodu ciężarowego”. Widać, może nie tak całkowicie, ale wyraźnie, różnice długości na zdjęciu rys. 11 i szkicach rys. 12 i rys. 13. Podobnie na rysunkach tych doskonale dostrzega się, że budynek nadawczy składał się z dłuższej części środkowej i krótszych bocznych. W rzeczywistości różniły się one także wysokością, część środkowa była wyższa, boczne niższe.

Na rys.15 widoczne są obie części: niższa boczna oraz fragment wyższej środkowej. Przybliżone rozmiary obu budynków odczytane ze szkicu, rys. 13, są równe: długości budynku nadawczego, część środkowa ok. Ynś = 22 [m] i boczne ok. Ynb = 5 [m], długości budynku elektrowni: część dłuższa ok. Yed = 23 [m] i krótsza Yek = 21 [m], szerokości: budynku nadawczego ok. Xn = 32 [m] i budynku elektrowni ok. Xe = 36 [m].

Niestety ze "Zdjęcia 1944" nie udało mi się w prosty sposób oszacować wysokości budynków. Jednak jestem dobrej myśli, że się uda to zrobić. Oprócz rozmiarów poziomych obu budynków, określone zostały najbardziej pewne rozmiary obiektu, praktycznie o zerowej wysokości jakim jest basen chłodzący. Jego długość była równa Yb = 23 [m], a szerokość Xb = 27 [m]. Warto zauważyć w tym miejscu, że krawędzie ścian basenu i budynku elektrowni od strony masztu piątego, znajdowały się prawdopodobnie na tych samych poziomach. Odległość basenu od tylnej ściany budynku elektrowni była rzędu Yeb = 3 [m].

Na zakończenie chciałbym zaznaczyć, że nie satysfakcjonują mnie uzyskane wyniki. Dlatego będę dążył do ich uściślenia.

 

Źródła:

[1] Trans-oceanic radio station-Warsaw, Poland William G. Lush, Fred E. Johnston, and J. Leslie Finch (Radio Corporation of America, New York), 1924.

[2] http://www.nadajnik-babice.pl/

[3] http://www.zemat.com/1944/